ÇATALHÖYÜK 2004 ARCHIVE REPORT

OUTREACH PROJECTS

Training, Education, Management and Prehistory in the Mediterranean

The ‘Temper' Project in 2004

TÜRKÇE

Louise Doughty

Abstract

The Çatalhöyük Research Project continued its involvement in the ‘Temper' project as it entered its final year. This section will provide an update on the Temper project as a whole and will focus specifically on Temper related events and activities concerning the site of Çatalhöyük.

 

Introduction

The ‘Temper' project (‘Training, Education, Management and Prehistory in the Mediterranean') is a Mediterranean wide heritage project funded by the European Union. The project involves five prehistoric sites in four Mediterranean countries: Çatalhöyük, Turkey; Paliambela Kolindros, Greece; Ubeidiya and Sha'ar Hagolan, Israel and Kordin III, Malta. The project has three key strands: the development of integrated site management plans; the development of educational programmes and the implementation of a training programme on heritage management.

Temper Activities in 2004

Following research and development in 2002, the key implementation stages of the project took place in 2003: the development of the four management plans; onsite educational programmes (see Doughty 2003 for a fuller description), and the residential training course on management planning held at Oxford Brookes University, UK. Activities in 2004 have focused on review and publication of the project results, and the project conference held in Rhodes in April.

Scientific Workshop on Educational Programmes
Following on from the scientific workshop on management plans held in 2003, a workshop was held in Malta in February. The results of the three educational programmes developed as part of Temper were presented to an expert panel. Dr Gul Pulhan from Koç and Bilgi Universities, and Dr Peter Stone from the International Centre for Cultural and Heritage Studies, University of Newcastle, UK provided detailed feedback on the Çatalhöyük educational programme. The aims of the workshops were to present the results of the project to a peer review panels of experts in heritage management and education and to receive critical feedback to inform the forthcoming publication. The Temper team members and expert panels also brainstormed a set of guidelines on developing educational programmes at prehistoric sites, which will appear in the publication.

Conference in Rhodes, Greece
In April 2004 the Temper project welcomed 100 delegates from 11 different countries to an international conference on heritage management and education called ‘Bringing the Past to Diverse Communities'. Held on the Greek island of Rhodes, delegates travelled from France, Spain, Cyprus, Italy, Gibraltar and the Palestinian Authority, as well as the Temper countries of the UK, Greece, Turkey, Malta and Israel for the three-day conference from 16 th – 18 th April.

The aim of the project was to showcase the wealth of work already being undertaken in the Mediterranean in the fields of heritage management, public presentation and interpretation at prehistoric sites. Professor Ian Hodder opened the conference with a presentation on the Temper project. Professor Henry Cleere, visiting Professor at the Institute of Archaeology, University College London, formerly the World Heritage Co-ordinator at ICOMOS gave a keynote address presenting an exhaustive overview of the developments in heritage management over the last 50 years.

The first session of the conference looked at centralised and devolved systems of heritage management. Dr Jean-Paul Demoule described how the establishment of a centralised state organisation for rescue archaeology has led to the discovery of a greater number of sites, particularly from the Palaeolithic. Professor Mehmet Ozdogan highlighted the neglect of prehistoric sites in countries with lots of sites with monumental architecture and the public's general lack of knowledge of the history of early cultures – both issues that were raised again during the conference.

Two contrasting papers discussed heritage management in Israel and the Palestinian Authority. Dr Adel Yayha argued that the focus on biblical sites in the region has resulted in a lack of interest in periods both before and afterwards (prehistory and Islamic) and this in turn has alienated Palestinians from their cultural heritage. Professor Mina Weinstein-Evron describe how one site – or rather a complex of sites within a landscape – can, with the appropriate management and interpretation, attract a wide range of visitors.

Conference sessions number two and three on Saturday 17 th April focused on education and interpretation – how to make prehistoric sites accessible? The morning session explored formal education and working with school children, while the afternoon focused on ‘onsite' interpretation methods. Mike Corbishley opened the educational session with an analysis of national teaching curricula which showed that, similar to the Temper project's own findings, that prehistory and archaeology are rarely mentioned. A number of the papers in this session argued that pupils can develop key investigation, reasoning and observational skills using archaeological techniques. Professor Eileen Hooper-Greenhill stressed the importance of evaluating learning outcomes to demonstrate this. Next three case studies of educational projects were presented by Dr Kosmas Touloumis, Dr Darren Fa and Sophia Diamantopoulou.

Saturday afternoon began with an overview by Dr Peter Stone of the difficulties of interpreting prehistory for the wider public, not least the general misconceptions of the period repeated in films, books and some museum exhibits. The remaining papers focused on different types of onsite interpretation provision: reconstructed buildings based on excavated dwellings, presented by David Ben-Shlomo and Dr. Yosef Garfinkel from Israel and Dr. S. Hajisavvas from Cyprus; an onsite educational centre and site tours in an Israeli nature reserve, presented by Yael Sella; and the presentation of preserved in situ remains at the ongoing excavation at Akrotiri, Greece, presented by Dr. Demetra Kriga.

The final session of the conference looked beyond the issues of site management to discuss the management and interpretation of prehistoric cultural landscapes. Dr Muge Bahceci, and Melanie Pomeroy-Kellinger and Isabelle Bedu presented two different case studies of Liman Tepe in Turkey and Stonehenge and Avebury in the UK that dealt with similar issues: the development and implementation of management plans for sites within a cultural landscape. Michael Glen discussed archaeological interpretation and Dr Felipe Criado-Boado presented one interpretation technique: ‘archaeological itineraries' for members of the public that take them across megalithic landscapes, hill fort landscapes and those of epi-Palaeolithic hunters in Spain. Lastly Professor Clive and Geraldine Finlayson presented research on the prehistoric landscape of Gibraltar – with sites dating from the Middle Palaeolithic to the Bronze Age, and how this research will feed into the development of a management plan for the region.

Project Publications
The Temper project will be publishing two volumes on heritage, management and education. The first, authored by the Temper team members, presents the results of the project with case studies of the educational programmes, the four management plans on an accompanying CD and thematic chapters discussing issues such as conservation, visitor management and public participation at prehistoric sites. The project has successfully secured additional funding from the Kress Foundation, USA to publish the conference proceedings as a second volume. Both will be published as part of the McDonald Monograph series and will be available from the McDonald Institute of Archaeology, University of Cambridge.

Summary of the Project Results and Lasting Benefits

As a result of the Temper project: four management plans for five prehistoric sites have been developed (the two sites in Israel are covered by the same plan); over 1000 children have been involved in educational programmes, of which nearly 700 visited a prehistoric site, many for the first time, and 52 archaeologists from Turkey, Greece, Malta and Israel participated in training events in Turkey, Malta and the UK. Guide books, CD Roms, websites, school books, posters and play cards have been published about Çatalhöyük, Turkey, Paliambela Kolindros, Greece and Kordin III in Malta. The Temper publication includes copies of the management plans and two sets of guidelines on developing management plans and educational programmes for prehistoric sites.

In relation to Çatalhöyük, the project has already led to a number of long-lasting benefits. One of the recommendations of the management plan is to nominate Çatalhöyük for inclusion on the tentative list of World Heritage sites in Turkey, which took place this summer. As an evaluation of the management and protection procedures in place at a site forms part of the assessment for World Heritage status, the fact that Çatalhöyük has a management plan in place should aid its application.

The educational programme conducted at Çatalhöyük during the summer of 2003 generated significant publicity and press coverage, and demand was high among students and teachers for the programme to be repeated and expanded. Building on the developments of the Temper project, the Economic and Social History Foundation delivered an entire summer of innovative onsite activities at Çatalhöyük in 2004. Their report is presented below.

Özet

Çatalhöyük Araştırma Projesi ‘Temper' projesindeki son yılına girerken, bu yıl da projenin bir parçası olmaya devam etti. Bu bölüm, Temper projesi ile ilgili bir güncelleme verirken, özellikle Temper'in Çatalhöyük ile ilgili olan çeşitli aktivitelerine yönelik olacaktır.

Giriş

‘Temper' projesi (Akdeniz'de Egitim, Öğrenim, Yönetim ve Prehistorya), Akdeniz'e yönelik geniş çaplı bir kültürel miras projesi olup, projesinin fonu Avrupa Birliği tarafından çıkarılmıştır. Proje, Akdeniz ülkelerindeki beş prehistorik yerleşim yeri projesini kapsamaktadır: Çatalhöyük, Türkiye; Paliambela Kolindros, Yunanistan; Ubeidiya ve Sha'ar Hagolan, İsrail ve Kordin III, Malta. Projenin 3 ana amacı vardır: kazı yönetim stratejilerinin yeliştirilmesi, eğitim programlarının geliştirilmesi, kültürel mirasla ilgili eğitim programlarının uygulanması.

2004 Temper Aktiviteleri

2002 yılı araştırma ve geliştirme çalışmalarının ardından, 2003 yılında projenin ana aşamalarının uygulanması çalışmaları başlamıştır: dört yönetim planının uygulanması; yerleşim alanındaki eğitim programları (tam bir tanım için bakınız Çatalhöyük arşiv raporu 2003), ve Oxford Brookes Üniversitesi'nde (Birleşik Krallık) uygulanan yönetim ve planlama üzerine yapılan eğitim çalışması. 2004 aktiviteleri, proje sonuçları ve gözden geçirilmesi ve Nisan ayında Rodos'da gerçekleşen proje konferansına yönelik olmuştur.

Eğitim Programları Üzerine Tapılan Bilimsel Atölyeler
2003 yılında yönetim stratejileri üzerine yapılan bilimsel atelye çalışmasının takibi niteliğinde Şubat ayında Malta'da başka bir atelye çalışması yapılmıştır. Temper'ın bir parçası olarak geliştirilmiş olan üç eğitim programının sonuçları uzman bir panel tarafından sunulmuştur. Koç ve Bilgi Üniversitelerinden Dr Gül Pulhan, ve Newcastle Üniversite'si, Uluslarası Kültürel ve Kültürel Miras Çalışmaları Merkezi'nden Dr Peter Stone, Çatalhöyük'teki eğitim programı ile ilgili ayrıntılı bir tanıtım yapmışlardır. Bu atelyelerin amacı projenin sonuçlarını, eğitim ve kültürel mirasın korunması ilgili uzman kişilerden oluşan panellere sunmak ve gelecek yayın için kullanılabilecek eleştirel yorumlar alabilmek idi. Temper ekibi üyeleri ve uzmanlarından oluşan panellerin de prehistorik alanlardaki eğitim programlarının geliştirilmesi üzerine yaptıkları tartışmalar da yayında yer alacaktır.

Yunanistan, Rodos'ta Yapılan Konferans
2004 Nisan ayında Temper projesi, 11 farklı ülkeden 100 delegenin katıldığı kültürel miras ve eğitim ile ilgili olan, ‘Farklı Toplumlara Geçmişlerini Getirme' başlığı altında bir konferans düzenlemiştir. Yunan adası Rodos'ta, 16 – 18 Nisan tarihleri arasında gerçekleşen üç günlük konferansa delegeler, Fransa, İspanya, Kıbrıs, İtalya, Gibraltar ve Filistin gibi ülkelerin yanı sıra, Temper Üyesi olan İngiltere, Yunanistan, Türkiye, Malta ve İsrail'den katılmışlardır.

Bu projenin amacı, kültürel mirası korunması, halka sunulması ve prehistorik yerleşim yerlerinin yorumlanmasına yönelik Akdeniz'de yapılmakta olan çalışmaların tanıtımlarının yapılmasına yöneliktir. Profesör Ian Hodder, Temper projesinin tanıtımı ile konferansı açmıştır. Londra Üniversitesi, Arkeoloji Enstitüsünde ziyaretçi Profesör olan ve şu anda Dünya Kültürel Mirası Ko-ordinatörü (ICOMOS) olan Profesör Henry Cleere de son 50 yılın kültürel miras projeleri ile ilgili genel bir tablo ortaya koymuştur.

Konferansın ilk bölümü kültürel mirası koruma ile ilgili merkezi ve devredilen sistemler ile ilgili idi. Jean-Paul Demoule, kurtarma kazıları ile ilgili, devlete bağlı merkezi bir organizasyonun, nasıl, özellikle Paleolitik olmak üzere birçok yerleşim alanının keşfine yol açtığını tarif etmiştir. Profesör Mehmet Özdoğan ise anıtsal yapıların çoğunlukta olduğu ülkelerde, prehistorik yerleşim birimlerinin yok sayılması üzerine dikkat çekerken, halkın erken kültürler üzerine olan bilgi ve eğitim eksikliğini belirtmiştir.

İsrail ve Filistin'deki kültürel miras konusu ile ilgili farklı açılardan bakılan iki farklı makale üzerine de konuşulmuştur. Dr Adel Yahya, bölgedeki kutsal kitaba yönelik arkeolojik kazıların yoğunluğunun daha öncesi ve sonrasına (prehistorik ve İslamik) ait dönemlere olan ilgiyi azalttığı üzerinde durmuş ve bu durumun Filistinlilerin kendi kültürel miraslarına yabancılaşmasına yol açtığını belirtmiştir. Profesör Mina Weinstein – Evron ise bir yerleşim alanının-veya benzer yerleşim alanları topluluğunun- doğru bir yönetim ve yorumu ile, çok sayıda ziyaretçi çekebileceği üzerinde durmuştur.

17 Nisan Cumartesi yapılan iki ve üç numaralı konferanslar ise eğitim ve yorumlama-prehistorik yerleşim alanlarının ulaşılabilirliği nasıl sağlanır sorusu üzerinde durulmuştur. Sabah ki konferansta, resmi eğitim-öğrenim programları üzerinde durulurken, öğleden sonraki konferansta ise ‘yerleşim içi'yorumlama metodları konuşulmuştur. Mike Corbishley eğitimle ilgili konuşmalar bölümünün açılışını, milli eğitim programlarının analizini yaparak başlamış ve Temper projesinin kendi raporlarında da gösterildiği üzere, bu programların arkeoloji ve prehistorya üzerinde çok az durdukları ortaya çıkarılmıştır. Bu bölümde sunulan birkaç çalışmada gösterildiği üzere, öğrencilere arkeolojik tekniklerin öğretilmesi, öğrencilerin araştırma, sonuç çıkarma ve gözlemleme ile ilgili yeteneklerini geliştirmektedir. Profesör Eileen Hooper-Greenhill'de öğrenme sonuçlarının değerlendirilmesindeki önemi vurgulamıştır. Diğer üç eğitim projesi de Dr Kosmas Touloumis, Dr Darren Fa ve Sophia Diamantopoulou tarafından sunulmuştur.

Cumartesi öğleden sonra, Dr Peter Stone'un prehistoryanın geniş halk tarafından yorumlanmasındaki zorluklar, filmlerde, kitaplarda ve bazı müzelerde bazı dönemlere ait   yanlış yorumlamaların tekrarlanması üzerine genel bir konuşma yapmıştır. Geriye kalan konuşmalar da farklı yerleşim birimi yorumlamaları ile ilgilidir: kazı verilerine dayanarak oluşturulan rekonstrüksiyon binalar üzerine İsrail'den David Ben-Shlomo ve Dr Yosef Garfinkel ve Kıbrıs'tan Dr S. Hajisavvas; İsrail'de bir doğal parkla ilgili olarak yerleşim alanı içindeki eğitim programları ve alan turu üzerine Yael Sella; ve Yunanistan, Akrotiri'de in-situ halinde korunmuş kalıntıların sunusu üzerine de Dr Demetra Krigra konuşma yapmıştır.

Konferansın son bölümü, yerleşim alanlarının yönetiminin ötesine gitmiş ve kültürel prehistorik peyzajların yorumu ile ilgili olmuştur. Dr Müge Bahçeci, ve Melanie Pomeroy-Kellinger ve Isabelle Bedu kültürel peyzaj içinde alanla ilgili yönetim planlarının geliştirilmesi ve uygulanması ile ilgili iki çalışma örneği sunmuşlardır. Micheal Glen arkeolojik yorumlama konusunu tartışırken, Dr Felipe Criado-Boado da bir yorumlama tekniği sunmuştur: yerleşim yerleri ziyaretçileri için, onları megalitik peyzajlara, tepelik alanlara ve İspanya'daki epi-paleolitik avcılara götürecek bir ‘arkeolojik rehber'. Son olarak da Profesör Clive ve Geraldine Finlayson Gibraltar'daki prehistorik peyzajlar üzerine bir araştırmayı sunmuşlardır-Orta Paleolitik'ten Tunç Çağı'na kadar olan yerleşim alanlarını kapsayan araştırma, projenin bu bölgeki yönetim statejilerinin geliştirilmesi için kullanılacaktır.

Proje Yayınları
Temper projesi iki cilt halinde çıkacak olan, kültürel miras, yönetim ve eğitim üzerine bir kitap yayınlayacaktır. Birincisi, Temper ekip üyelerinin eğitim programlarının uygulamalı çalışmalarını kapsayan projenin sonuçlarını, CD halinde çıkarılan dört yönetim planının tanıtımını ve temalara göre ayrılmış, konservasyon, yerleşim alanına gelen ziyaretçilerin yönlendirilmesi ve prehistorik yerleşmelere halkın katılımı ile ilgili konuları kapsayan bölüm oluşturmaktadır. Proje USA'ya bağlı ‘Kress Foundation' dan, konferans sonuçlarını kapsayacak olan ikinci cildin yayınlanması için ayrılan fonu başarılı bir şekilde garantilemiştir. Her iki cilt de ‘McDonald Monograph' serisinin bir parçası olacak ve Cambridge Üniversitesi, McDonald Enstitüsünde bulunacaktır.

Proje Sonuçlarının Bir Özeti ve Uzun Vadedeki Katkıları

Temper projesinin sonucunda; beş prehistorik alan için dört yönetim planı çıkarılmıştır (İsrail'de bulunan iki alan için aynı plan uygulanacaktır);1000'nin üzerinde çocuk eğitim programlarına dahil edilmiş, 700'e yakını prehistorik alanları ilk kez ziyaret etmiştir, ve Türkiye, Yunanistan, Malta ve İsrail'den 52 arkeolog, Türkiye, Malta ve İngiltere'deki eğitim programlarında yer almışlardır. Çatalhöyük, Türkiye, Paliambela Kolindros, Yunanistan ve Kordin III, Malta ile ilgili Rehber kitaplar, CD Rom'lar, web-siteleri, okul kitapları, posterler ve oyun kartları yayınlanmıştır. Temper'ın çıkarttığı yayın, yönetim planlarının kopyaları ve prehistorik alanların yönetim planları ve eğitim programları ile ilgili çıkarılan iki rehber kitapdan oluşmaktadır.

Çatalhöyük'le ilgili olarak bu proje uzun vadede birçok fayda sağlamıştır. Tartışılan yönetim planlarından biri de Çatalhöyük'ün ‘Dünya Kültürel Mirası Koruma' ne dahil olan yerleşim alnları listesine önerilmesi idi. Yerleşimin yönetim ve koruma ile ilgili prosüdürleri gözden geçirilmiş ve bu prosüdürlerden bir kısmının ‘Dünya Kültürel Mirası Koruma' yerleşim birimleri listesine uygun olduğu ve gelecekte bir başvurunun yapılabileceğine karar verilmiştir.

2003 yazında Çatalhöyük'te geliştirilen eğitim programı geniş anlamda medyadan ve halktan ilgi görmüş ve bu programın tekrarlanması ve genişletilmesi için öğretmen ve öğrencilerden büyük talep gelmiştir. Temper projesindeki gelişmelerle, ‘Ekonomik ve Sosyal Tarih Vakfı' Çatalhöyük 2004 yaz sezonu içerisinde kazı alanındaki aktviteleriyle projeye büyük destek vermişlerdir. Raporları aşağıda yayınlanmıştır.