Çatalhöyük 2003 Archive Report

ÇATALHÖYÜK 2003 ARCHIVE REPORT

AKDENIZ HAVZASINDA PREHISTORYA EGITIM VE YÖNETIMI 2003 YILI ‘TEMPER’ PROJESI

Louise Doughty

Özet

Çatalhöyük Arastirma Projesi, ikinci yilina giren ‘Temper’ projesiyle 2003 yilinda da bagini sürdürmüstür. Bu bölümde genel olarak Temper projesiyle ilgili bir güncelleme yapilacak ve projenin Çatalhöyük’le ilgili aktiviteleri gözden geçirilecektir.

Giris

‘Temper’ Projesi, yayilim alani Akdeniz havzasi olan ve Avrupa Birligi tarafindan finanse edilen bir kültür mirasi projesidir. Proje, dört Akdeniz ülkesinde toplam bes prehistorik yerlesmeyi kapsamaktadir: Çatalhöyük, Türkiye; Paliambela Kolindros, Yunanistan; Ubeidiya ve Sha’ar Hagolan, Israil; ve Kordin III, Malta. Projenin temelde üç amaci vardir: entegre yönetim planlari gelistirilmek; egitim programlari gelistirmek; ve kültürel miras yönetimi konusunda bir egitim programi baslatmak.

2003 Yilindaki Temper Çalismalari

2002 yilinin büyük bir kismi arastirma ve gelistirme çalismalariyla geçmistir. Ortaklardan herbiri kendi ülkelerinde kültürel miras yönetimi ve egitimi konularinda arastirma yapmistir. Yönetim planlamasi konusunda en iyi uygulamalarin uluslararasi örnekleri üzerinde çalisilmis ve entegre yerlesim yönetimi planlarinin gelistirilmesini yönelik bir altyapi olusturulmustur. Projenin egitim ayaginda ise ortaklar, ülkelerindeki arkeoloji egitimine, özellikle de prehistorya egitimine dair kosullari arastirmislardir. Temper takimi tarafindan beklendigi üzere, bu konudaki egitim söz konusu ülkelerde ya hiç yoktur ya da çok düsük seviyededir. Temper egitim programlari bu konudaki bosluklarin üzerine gidecektir.

2003 yili yaz sezonunda hazirlanan egitim programlari Çatalhöyük Türkiye, Paliambela Yunanistan ve Kordin III Malta’da denenmistir. Bu yerlesmelerle birlikte Israil’deki Ubeidiya ve Sha’ar Hagolan yerlesmeleri için yönetim planlari gelistirilmistir. Bunun disinda, projenin internet sitesi yeniden tasarlanmis ve gelistirilmistir (www.temper-euromed.org). Temper’in amaçlarinin yani sira, söz konusu yerlesmelerle ilgili bilgi de barindiran internet sitesi, proje bültenleri, arastirma sonuçlari ve planlanan etkinliklerle ilgili bilgilerin eklenmesiyle sürekli olarak güncellenmektedir.

Türkiye Ekonomik ve Sosyal Tarih Vakfi Tarafindan Çatalhöyük’te Yürütülen Temper Egitim Projesi
Dr. Ayfer Bartu, Gülay Sert ve Idil Eser tarafindan yönetilen Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfi takimi, Çatalhöyük ve Prehistorik Arkeoloji etrafinda sekillendirilmis üç asamali bir egitim programi gelistirmistir. Plot program, Istanbul’dan iki ve Küçükköy ile Çumra’dan birer ilkokula mensup 8-12 yas arasi çocuklari kapsamistir. Arastirmalarin ve ögretmenlerle yapilan görüsmelerin sonucunda, arkeolojiye ve prehistoryaya dair genel bir kaynak yoklugu görülmüstür, ki bu konudaki kaynaklar Çatalhöyük’ün daha genis bir baglama oturtulabilmesi için gereklidir. Arkeoloji ve Çatalhöyük üzerine ders kitaplariyla desteklenen ve Gülay Sert tarafindan gerçeklestirilen ikiser saatlik sinif çalismalarini kapsayan plot program, ayrica Istanbul Arkeoloji ve Konya Müzelerinin prehistorya bölümlerine birer ziyaret içermis ve 2003 kazi sezonu sirasinda Çatalhöyük’e gerçeklestirilen bir gezi ile son bulmustur. 16 Agustos 2003 tarihinde yerlesmeyi ziyaret eden 70’in üzerinde çocuk, Tarih Vakfi tarafindan düzenlenen egitsel etkinliklere katilmistir. Bu etkinlikler, Mellaart kazilarinda çikarilan kazi topragi üzerinde “kazi” yapilmasi (Fig. 71), arkeologlar esliginde yerlesmenin ziyaret edilmesi, çesitli kil figirünlerin (Fig. 72) ve Çatalhöyük’ün ünlü duvar resimlerinin reprodüksiyonu gibi etkinlerdir (Fig. 73). Temper Projesi altinda üretilen ve 8-10 ile 10-12 yas gruplarina yönelik olarak biri genel arkeoloji, digeri Çatalhöyük üzerine egilen toplam dört ders kitabi, ögretmenler tarafindan çok begenilmis ve baska okullara da dagitilma talebi görmüstür. Tarih Vakfi bu kitaplari tekrar basip farkli okullara dagitmayi ummaktadir.

Kültürel Miras Yönetimi Egitimi
Oxford Brookes Üniversitesi, Eylül 2003 tarihinde yogun bir egitim seminerine ev sahipligi yapmistir. Türkiye, Yunanistan ve Israil’den toplam 15 kisinin katilimiyla gerçeklestirilen seminer, prehistorik yerlesmelere dair entegre kültürel miras yönetimi konusuna odaklanmistir. Katilimcilar, Temper takimi ile Ingiliz Mirasi ve Oxford Arkeoloji Ünitesi’ne mensup Birlesik Krallik uzmanlari tarafindan gerçeklestirilen sunumlari takip etmislerdir. Kültürel miras yönetimi konusunda basarili çalismalarin örneklendirilmesi amaciyla Birlesik Krallik Ulusal Anitlar Merkezi’ne ve çalisma amaçli olarak Stonehenge, Avebury ve Bati Kennet gibi prehistorik yerlesmelere ziyaretler düzenlenmistir. Seminer katilimcilarinin edindikleri yerlesim planlama bilgilerini ülkelerindeki meslektaslari arasinda yayacaklari umulmaktadir.

Çatalhöyük Yönetim Plani
Çatalhöyük Yönetim Plani üzerindeki çalismalar 2003 yilinda da devam etmistir. Çatalhöyük Arastirma Projesi ile sürdürülen danisma çerçevesinde plani hazirlamakta olan Oxford Brookes Üniversitesi’nden Dr. Aylin Orbasli, Nisan ve Agustos aylarinda Kültür Bakanligi’nda, Konya’da ve Çatalhöyük’te çesitli danisma toplantilari yapmak üzere Türkiye’yi ziyaret etmistir. Agustos ayinda düzenlenen bir tartisma semineri sirasinda planin bir ön çalismasi sunulmustur. Bu planin bir kopyasi Temper internet sitesinde bulunmaktadir (www.temper-euromed.org).

Yönetim Planlari Üzerine Bilimsel Çalistay
Temper takimi üyeleri, Kasim 2003 tarihinde düzenlenecek bir bilimsel çalistayda yönetim planlarini prehistoryacilar, planlama uzmanlari ve turizmcilerden olusan bir meslektas grubunun görüslerine sunacaklardir. Istanbul Üniversitesi’nden Mehmet Özdogan, University College London’dan Tim Williams ve Dr Chris Young, English Heritage’dan bu panele katilacaklarini bildirmislerdir. Bu panel, planlarin 2004 yilinda yayinlanmasi asamasindan önce Temper takimina geri bildirim saglayacaktir.

Temper’in Ileriki Asamalari

Temper projesi Haziran 2004 tarihinde sona erecektir. Bu tarihe kadar her yerlesme bir yönetim planina ve bir egitim programina kavusmus olacaktir. Proje çerçevesinde, prehistorik yerlesmelere yönelik kültürel miras yönetimi ve egitim konusunda makaleler içeren bir kitap yayinlanmasi planlanmaktadir. Kitapta Temper çalismalarindan örneklemeler ile diger prehistorik yerlesmeler için yönetim planlari ve egitim programlari gelistirmeye yönelik öneriler yer alacaktir. Nisan 2004 tarihinde ayni konu üzerinde Rodos Yunanistan’da uluslararasi bir konferans düzenlenecektir. Bu üç günlük konferansta Akdeniz ve Orta Dogu’nun farkli kesimlerinden konusmacilar yer alacaktir. Konferansin duyuru ve katilim çagrisi ile delegeler için genel bilgiler projenin internet sitesinde bulunmaktadir (www.temper-euromed.org).

Daha fazla bilgi için lütfen internet sitesini ziyaret ediniz ya da LJD1003@cam.ac.uk adresinden proje müdürü Louise Doughty ile irtibat kurunuz.